biala

CMENTARZ EWANGELICKI W BIAŁEJ

Czynny obecnie cmentarz w Białej  znajduje się w centrum Bielska - Białej przy ul. Piłsudskiego 15
Cmentarz ten powstał w 1783 r. zastępując prawdopodobnie użytkowaną od 1714 dwuwyznaniową nekropolię
( ewangelicko-katolicką ) w miejscu obecnego kościoła Marcina Lutra w Białej.
W XIX w. cmentarz dwukrotnie rozbudowywano ( 1838 - 1867 ).
W latach 1945 - 1948  w ramach tzw "walki z niemczyzną" cmentarz został zdewastowany. Zniszczono w tym
okresie 75% niemieckojęzycznych inskrypcji na nagrobkach.
Wśród pochowanych tu osób są przedstawiciele wielkich rodzin fabrykanckich, pastorowie, burmistrzowie, politycy,
artyści oraz znaczna część bialskiej elity XIX i XX wieku.
Najsłynniejsi pochowani :
     Adol Bartling - (1847-1920) - nauczyciel, samorządowiec
     Albert Böhm - (1857-1904) - nauczyciel, wykładowca, działacz społeczny
     Peter Michał Bohun - (1822-1878) - malarz
     Herman Fritsche - (1846-1924) - teolog, publicysta, działacz społeczny i religijny
     Adolf Gasch - (1840-1915) - ziemianin, hodowca ryb, twórca dwóch odmian karpia
     Oskar Gulcher - (1823-1891) - przemysłowiec, działacz społeczny
     Adolf Gültrel - (1851-1911) - przemysłowiec
     Carl Hentschel - (1839-1894) - działacz społeczny
     Karl Hess - (1823-1891) - przemysłowiec
     Jakob Hönel - (1810-1885) - teolog, działacz religijny
     Robert König - (1834-1895) - działacz społeczny
     Rudolf Lukas - (1846-1923) - przemysłowiec, działacz społeczny, burmistrz Białej
     Johann Mizia - (1754-1801) - działacz religijny, pirwszy pastor parafii Marcina Lutra
     Friedrich Piesch - (1837-1898) - kupiec, samorządowiec, działacz społeczny
     Kuno von Pongratz - (1883-1942) - działacz polityczny, burmistrz Białej w latach 1922-1930
     Eduard Pfister - (1823-1906) - działacz społeczny i polityczny
     Rudolf Seekiger - (1810-1884) - polityk, publicysta, dzialacz religijny, burmistrz Bialej w latach 1855-1867
     Hugo Sennewaldt - (1871-1940) - przemysłowiec działacz społeczny
     Robert Schim - (1842-1906) - przemysłowiec, działacz społeczny
     Julius Schlesinger - (1821-1901) - przemysłowiec
     Carl Schwabe - (1850-1931) - przemysłowiec
     Wilhelm Zipser - (1856-1909) - samorządowiec, działacz społeczny

Bibliografia:
Ewa Janoszek, Monika Zmełty: Cmentarz ewangelicki w Białej B-B Wydział Kultury i
Sztuki Urzędu Miejskiego w B-B 2004 seria Biblioteka Bielska-Białej
ISBN 83-908913-4-4

RUDOLF THEODOR SEELIGER

Nad cmentarzem góruje okazały nagrobek
- pomnik Rudolfa Theodora Seeligera.
Wysoko umieszczona na nagrobku tumba
przyciąga wzrok wchodzących na
cmentarz.
Jest to jeden z najozdobniejszych grobów
na cmentarzu. Jego wspaniała wizytówka,
sarkofag , został wykonany z białego
marmuru a jego forma na wieczne czasy
ma uhonorować zmarłego. Trumnie z
kamienia towarzyszą postaci dwóch
antycznych żałobnic w dłoniach trzymają
liść palmowy oraz gałązkę bluszczu i
wieniec z róż w sztuce sepulkralnej
symbole zwycięstwa życia nad śmiercią.
Wokół cokoła pomnika biegną
naprzemiennie kartusze mniejszych
epitafiów, które upamiętniają zmarłych
członków rodziny oraz rustykowana
okładzina (dekoracyjna, w tym wypadku
szpicowana, obróbka powierzchni
kamieni). W 1885 roku odbyło się
uroczyste złożenie w nim ekshumowanych
szczątków R.T.Seeligera (pierwotnie
pochowany był w innym miejscu w II-gim
sektorze) o czym pisała nawt ówczesna
prasa. Nagrobek wykonała wiedeńska
firma.

NAJSTARSZA CZĘŚĆ CMENTARZA

Zwiedzając II-sektor, najstarszą część cmentarza, napotykamy
ślady "starożytności". Wykorzystany został tu klasyczny motyw
urny umieszczonej na wysokim cokole. Pierwszy z nich to
bezimienny grób który ogołocono z inskrypcji. Na cokole stoi
skromna urna ale jakże piękna w swej prostocie i wydłużonym
owalu. Kamień bardzo zniszczony prawie archaiczny. Nie
wiadomo kiedy dokładnie powstał ten nagrobek.

Kolejny nagrobek należy do Johanna Mizi pastora z
Białej. Cokół pomnika nawiązuje swym wyglądem
do greckiej świątyni. Na nim umieszczono wazę
która tu pełni rolę urny tzw. łzawnicy. Dookoła
szerokiej wazy biegnie ornament roślinny również
bardzo skromny w swojej formie

Ten nagrobek należy do małżeństwa Gottlieba Benjamina i
Christine Ernestine Seeliger. On również nie posiada
chrześcijańskich atrybutów, jest "pogański" w swojej formie. Na
wysokim cokole stoi amfora przykryta całunem żałobnego
woalu. Podstawę cokołu opasuje fryz z palmetek nawiązujący
do starożytnych budowli Grecji i Rzymu. Tablicę z inskrypcją
otacza relief z motywem bluszczu.

Na bialskim cmentarzu podobizny pochowanych tu osób, rzeźbione medaliony w kamieniu lub
porcelanowe medaliony (fotografie zmarłych) są rzadkością. Jednym z nich jest grób pastora
Jakoba Hönela. Na obelisku z czarnego szwedzkiego granitu umieszczono owalny medalion z
białego marmuru z płaskorzeźbioną podobizną zmarłego. Dwa rodzaje kamienia, czarny granit i
biały marmur mocno ze sobą kontrastują zwracając na siebie uwagę.

Oryginalna sygnatura, artysta opisał na krzyżu datę 1888.

Inny nagrobek na którym widnieje
wizerunek zmarłego to piękna
marmurowa stela z portretem z brązu na
grobie Carla Wilke. Na płaskorzeźbie
brak sygnatury.

Na uwagę zasługuje również nagrobek małżeństwa Hansa
i Marie Linert. Na wysokim cokole stoi złamana jońska
kolumna z białego marmuru. To charakterystyczny motyw
sztuki sepulkralnej przełomu XIX i XX wieku.

Jeden z ciekawszych nagrobków na tym
cmentarzu. Nagrobek jak i jego obramowanie
jest w stylu secesyjnym, uwieńczony medalionem
z wypukłą płakorzeźbą i wpisanym weń krzyżem.
To grób Juliusa Zipsera

Stare epitafia bialskiego cmentarza to przykład profesjonalizmu
literniczego. Kaligrafia to trudna sztuka dlatego warto docenić kunszt
rzemieślnika, który dysponując tylko młotkiem i dłutem, tworzył takie
perełki.

Epitafium z grobowca rodziny Michalczyków to tylko cztery wyrazy a
cztery różne kroje czcionki, jest litera z szeryfem i bez, jest kursywa,
jest pismo po łuku, majuskuła i minuskuła.

Darmowy hosting zapewnia PRV.PL